Kaartje zkt tekst

Meelevend, niet kwetsend, origineel. Min. 5 max. 50 w.

Wat zeg je tegen iemand met kanker? Mensen vragen het regelmatig aan mij. Ik kan blogs vol schrijven over wat je niet moet zeggen. Hilarische opmerkingen, pijnlijke opmerkingen. Daarentegen heb ik dozen vol lieve kaarten ter inspiratie. Toch zoeken de kaartjes voor een paar bekenden van mij nog steeds naar een mooie tekst. Ik weet niet wat ik moet zeggen.

Ik schrik ervan dat kanker mijn normale wereld binnenkomt. Aan mijn eigen situatie ben ik gewend. Bij de patiëntenvereniging is het normaal dat je vrouwen leert kennen met kanker. Dat oude mensen ziek worden is natuurlijk heel erg, maar hoort er ook bij. Nu twee jonge mensen uit mijn normale, gezonde wereld kanker blijken te hebben, snap ik de machteloosheid van de omgeving. Je wilt steunen, niet kwetsen. Helpen, maar je niet opdringen. Uit ervaring weet ik helaas dat naast die steun en hulp er soms ook gekwetst en opgedrongen wordt.

De meeste kwetsende opmerkingen zijn te voorkomen door even na te denken. Ja, zo simpel is het. Even stil zijn is handiger dan gelijk een stomme opmerking eruit te gooien. Ik hoorde van een longkankerpatiënt dat als hij vertelt dat hij longkanker heeft, hij standaard de wedervraag krijgt of hij rookt of heeft gerookt. Geen ‘wat verschrikkelijk voor je’ of ander blijk van medeleven. En dat niet één keer, maar bijna altijd. Met die ziekte krijg je geen steun, maar een stigma. Denk even na, wil je liever helpen of oordelen?

Het is geen schande om te zeggen dat je van het nieuws geschrokken bent, dat je niet weet wat je moet zeggen. Sta er even bij stil dat hoe het is voor de ander, in plaats van gelijk met goede raad te komen of de situatie op jezelf te betrekken. Vráág wat de ander nodig heeft, in plaats van alles voor diegene in te vullen.

Maar probeer zo weinig mogelijk ‘dingen’ aan te bieden waar verwachtingen aan zitten. Het was voor mij echt onmogelijk om alle honderden mails te beantwoorden na de diagnose (en daar voel ik me nog steeds schuldig over). Als iemand op bezoek wilde komen na de operatie wilde ik toch een beetje opruimen, terwijl ik dat nog niet kon. En het is fijner om een fruitmand te krijgen als je je weer wat beter voelt, anders moet je de helft weggooien.

Dat brengt me op het volgende punt. Die kaart of dat mailtje hoeft niet gelijk na de diagnose. Vroeger, toen bij gebrek aan tekst het kaartje ook lang bleef liggen, durfde ik hem niet meer te sturen. Maar kanker heb je niet alleen in de eerste week. De meeste steun krijg je van de mensen die er na maanden en jaren nog steeds voor je zijn.

Mensen vragen soms of ik het wel over mijn ziekte wil hebben, wat heel fijn is. Dan geef ik aan of ik daar zin in heb of niet. Wees niet bang dat je me er op een onprettige manier aan herinnert; het is deel van mijn leven. Andersom moet het ook niet het enige gespreksonderwerp zijn. Ik kan ontzettend genieten van de vakantieverhalen van vrienden of de laatste roddels op het werk.

Maar nu heb ik nog steeds geen teksten voor op mijn kaartjes. Hoe kan ik het medeleven dat ik voel vertalen naar iets wat de ander wil horen? Tot nu toe heb ik alle kankerpatiënten over één kam geschoren, maar dé kankerpatiënt bestaat natuurlijk niet. Lottie legt het prachtig uit in haar blog: http://www.lottiej.nl/een-goede-patient-is-niet-ziek/ Ze onderscheidt twee groepen:
– de romantici, die ‘vechten’ tegen kanker, het ook als brenger van veel positieve dingen zien en graag opbeurende teksten op hun kaartjes lezen;
– en de realisten, die kanker gewoon klote vinden en geen ‘je moet wel positief blijven’ meer kunnen horen.
Voor mij een echte eye-opener: daarom vallen sommige goedbedoelde (romantische) opmerkingen zo slecht bij mij (de realist).

Ik schat in dat één kaartje naar een romanticus gaat en de andere naar een realist. Bij de romanticus schrijf ik iets wat ik zelf als realist liever niet zou horen, maar het gaat hier niet om mij. Ik houd me in wat betreft goede raad. Misschien is mijn situatie wel veel te confronterend nu. Daar kunnen we het altijd later nog over hebben. Het blijft moeilijk om de goede woorden te vinden. Dat zet ik op de kaartjes. Kanker is voor niemand makkelijk.

PS Voor wie zich afvraagt hoe het met mij gaat: volgende week krijg ik de uitslag van een nieuwe CT-scan en bloedonderzoek. Dan zal ik laten weten hoe het er voor staat qua gezondheid/ziekte.